Sinan Akdoğan
Bölgesel ekonomi ile sosyal yapıya yönelik etkiyi arttırmak ve bu uğurda yerel dinamikleri harekete geçirmek adına iş birliği ağını büyütmeye gayret eden Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ), tıbbı aromatik bitkiler ile arıcılık ve bal üretimine dönük proje ve faaliyetlerini Tekkeköy Belediyesi ile paylaştı.
İş ve güç birliği geliştirmek amaçlı Rektörlük Yönetim Toplantı Salonu’nda düzenlenen ve Rektör Prof. Dr. Yavuz Ünal’ın öncülüğündeki toplantıda Tekkeköy Belediye Başkanı Hasan Togar ile Belediyenin Çevre Koruma ve Kontrol Müdürlüğü ile Destek Hizmetleri Müdürlüğü yetkilileri bir araya geldi.
Toplantıda ayrıca; Samsun Teknopark Genel Müdürü Ekrem Altan, Rektörlük Proje Geliştirme Ofisi (PGO) Koordinatör Yardımcısı Arş. Gör. Merve Yiğiter ve Uzman Yaman Şeker de hazır bulundu.
Toplantının başında, kurdukları PGO ile proje danışmanlığı hizmeti veren bir yapı oluşturduklarına dikkat çeken Rektör Ünal “PGO’yu önemsiyoruz çünkü bölgede en azından rota belirleyecek ve yatırımı da nitelikli hâle getirecek bir yapılanmadan söz ediyorum. Araştırma geliştirme (AR-GE) ve yatırımın birbirinden bağımsız ve kopuk olması, gerek ekonomik olarak gerekse insan kaynağı açısından maliyeti yükseltiyor. Dolayısıyla ortaya çıkacak projelerin bir ‘mega proje’nin parçası olmasını istiyoruz. Biz burada kendimizi nereye konuşlandırıyoruz? Bizim zihnimizde üniversite, stratejik bilgi üretir, bu bilgiyle de girişimin önünü açar ve girişimciyi destekler. Sonraki adımda da ortaya bir girişim çıkarsa bu girişimin AR-GE’sini üstlenir.” dedi.
Üniversite bünyesindeki 40 dönümlük arazide tıbbı aromatik bitkiler üzerine geliştirilen proje ve bu yönde yapılan çalışmalardan bahseden Rektör Ünal, bu hususa ilişkin “Bu çalışmalarda 2 nokta vardı. İlki; bu tıbbi aromatik bitkilerden bizim bölgemize uyumlu ve ekonomik bakımdan kazançlı olanın tespitiydi. İkincisi de bu alanın, ortaokul ve lise kademesindeki öğrencilerin ‘outdoor education’ denen yani okul dışındaki eğitimlerinin bir parçası olmasıydı. Bu arazide toplamda 37 aromatik bitki türü denendi, 27’si tek yıllıklı, 10 tanesi de çok yıllıklı olmak üzere. Geçen sene 4 - 5 tanesinin hasadı yapılmıştı ve bu sene projenin tekâmül etmesi ve bu süreçte ikinci faza geçilmesi düşünülüyor. İkinci fazda bu bitkilerin ekstraktının (özünün) çıkarılması ve bunların endüstriyel ürünlere dönüştürülmesi var. Burada örneğin ‘melisa’yı üretelim, paketleyelim ve nihayetinde de satalım derseniz satamazsınız. Satsanız dahi maliyeti karşılamaz. Burada beklenen nedir diye sorarsanız; işte bu bitkiler, endüstriyel ürüne dönüştürülürse bir kazanç elde edilir. Ekim yapıldığında üretici için bu ürünlere yönelik satış garantisinin olması en önemli hususu oluşturuyor.” diye konuştu.
Bu süreçte Üniversite olarak üzerinde düşündükleri planın ayrıntılarına değinen Rektör Ünal, mevcut durum ve söz konusu faaliyetlerin arıcılıkla olan ilişkisine dair ise şunları dile getirdi: “OMÜ’nün; ıslah edilmiş biri Karadeniz, diğeri de Kafkas olmak üzere 2 arısı var ve şu anda Bakanlıkta tescil aşamasında. Yapılan çalışmalar gösteriyor ki bu arılar yüzde 90 oranında daha dayanıklı ve daha verimli çünkü coğrafi uyumu söz konusu. Burada altını çizdiğim nokta; üretici yetiştirmek. Dolayısıyla mevcut arılar için bizim öngördüğümüz şudur: Sertifikasyon sürecinden sonra hem ürünün hem de arıların sağlığının kontrolünün Üniversitenin elinde olması. Tabii burada birbirini destekleyen süreçlere ihtiyaç var. Bu seviyeye gelene kadar yaptığımız bazı çalışmalar oldu ve zihnimiz bu anlamda netleşti. Bu konuda 2 firmayla görüştük ve doğrudan iç pazar değil de dış pazarı hedefledik. Üretimde hiçbir şekilde kimyasal kullanılmayacak, hiçbir zaman şeker kullanılmayacak ve bu üretimin merası da kalitesi de Üniversitenin güvencesi altında olacak. Yani bütünüyle florayı değiştirmemiz lazım ve bu arıların beslenebileceği merayı oluşturmalıyız. Bu girişim, ciddi bir biçimde yatırımcı çekebilir. Bahsettiğim aslında bir marka oluşturmak ve burada tabanın tamamının kazanması gerekiyor. Üniversitenin kontrolünde olan böyle bir yapı, çok rahatlıkla müşteri bulabilir.”
Tekkeköy Belediye Başkanı Hasan Togar ise arıcılık ve bal üretimine dönük yürüttükleri projelerden söz ederek “Bu süreçte ilkbahar koloni bakımı eğitiminden kaliteli bal üretimi eğitimine kadar arıcılıkla ilgili çok ciddi eğitimler verdik. Bu eğitimler sayesinde 6 ay gibi bir sürede üreticiler arı yetiştirmeyi öğrendiler. 2 yıl önce arı varlığımız 4 bin kovan, bal üretimimiz ise sadece 7 kilogramdı. Arılarda aşırı melezleşme problemi vardı. Şu an itibarıyla melezleşme probleminin yüzde 90 oranında önüne geçtik. Geldiğimiz aşamada da 6 bin kovana sahibiz ve 110 ton bal üretiyoruz. Ekstra gelir kaynağı olarak da polen üretimine başladık. Örneğin, Samsun’da saf yaban kekiğinin olduğu bölge sadece Tekkeköy’de bulunuyor. 5 bin dekar üzerinde yaban kekiği var. Arıcılığı teşvik ettiğimiz bölgede geniş mera alanlarına sahibiz. 2015’te başlattığımız projeyle istihdama katkı sunmayı ve üreticilerin yüksek gelir elde etmesini amaçladık. Hatta bal üretiminde bir üst seviyeye çıkarak kara kovan sistemi üzerine çalışmaya başladık. Aslında üretici 50 kilogram bal satmıyor, 15 kilogram bal satıyor ama 50 kilogram balın getirisinden 3 kat kat daha fazla kazanıyor.” açıklamasında bulundu.
Toplantının ilerleyen bölümlerinde bal üretiminde; hazırlık ve projelendirme safhaları, altyapı çalışmaları, kooperatifleşme modelleri, OMÜ’nün AR-GE rolünü üstlenmesi, sertifikasyon süreci, Tarım ve Orman Bakanlığı ile kurulacak irtibat gibi başlıklar ele alındı.
İlerleyen günlerde aromatik tıbbi bitki yetiştiriciliği ve bal üretimine yönelik OMÜ ve Tekkeköy Belediyesi arasındaki muhtemel iş birliğine protokolle resmiyet kazandırılması planlanıyor.
Toplantıda öte yandan Cumhurbaşkanlığı İnsan Kaynakları Ofisi’nin öncülüğünde 2 – 3 Mart’ta Samsun’da düzenlenecek ve ev sahipliğini OMÜ’nün yapacağı Orta Karadeniz Kariyer Fuarı (OKAF’22) da gündeme gelirken Başkan Togar, fuara ‘gümüş sponsorluk’ ile destek vereceklerini dile getirdi.
DİNLE