Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) ve Samsun Üniversitesi (SAMÜ) öğrencilerinden kurulu Tanyeli Roket Takımı, havadaki nemden su üreten makine imal ederek önemli bir tasarıma imza attı.
Önceki TEKNOFEST Roket Yarışmaları’nda 2 yıl üst üstte birincilik elde ederek kayda değer bir performans sergileyen Tanyeli Roket Takımı, Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) desteğiyle imal ettiği havadaki nemden su üreten “Nem2su” adlı makineyle yetkinliğini bir kez daha gözler önüne serdi.
OMÜ Mühendislik Fakültesi Elektrik Elektronik Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Çetin Kurnaz öncülüğünde kurulan Tanyeli Roket Takımı; farklı mühendislik bölümlerinde eğitim gören OMÜ ve SAMÜ’lü öğrencilerden oluşuyor. Takım, 2023’te İstanbul, Ankara ve İzmir’de düzenlenecek dünyanın en büyük Havacılık, Uzay ve Teknoloji Festivali TEKNOFEST’e de iddialı bir biçimde hazırlanıyor.
Yakın gelecekte Dünya’da yaşanması beklenen ‘su kıtlığı’na alternatif seçenek sunmak amacı doğrultusunda öğrencilerle birlikte ürettikleri “Nem2su” adlı makine hakkında detaylar aktaran Doç. Dr. Çetin Kurnaz, havadaki nemden su üretmek için 1,5 yıl önce hazırladıkları bu projeye KOSGEB’in araştırma geliştirme (AR-GE) desteği verdiğini ve 2021 yılında da sürecin başladığını söyledi.
Proje kapsamında 3 farklı prototip (bir tipin bütün özelliklerini kendinde toplayan ilk örneği, ilk ve en tipik örnek) ürettiklerine işaret eden Doç. Dr. Kurnaz, bu örneklere ilişkin şunları kaydetti:
“Bunlar farklı teknolojilerde farklı su üretme kapasitesine sahip prototipler. İlk önce günde 20-25 litre su üretebilen sistem ile çalışmaya başladık. Sonra bunun daha küçük prototipini yaptık, bu prototip ortalama 24 saatte 2 ile 2,5 litre su üretebiliyor. Sonrasında teknolojiyi de tamamen değiştirip daha verimli hâle getirerek günde ortalama 5 ila 6 litre arasında su üretebilen prototip elde ettik. Şu anda farklı su üretme kapasitesine ve farklı teknolojilere sahip 3 farklı prototipimiz var. Teknolojimiz tamamen doğayı taklit etmek üzerine kurulu. Bilindiği gibi doğadaki su buharlaşmakta ve gökyüzüne çıkmakta. Daha sonra bulutlar vasıtasıyla bu su yoğunlaşmakta, yoğunlaştıktan sonra tekrar yeryüzüne su olarak geri dönmekte. Bizim felsefemiz de aslında bu döngüye dayanıyor."
Nemin havadaki su buharı olduğunu hatırlatan Doç. Dr. Kurnaz, "Biz nemi farklı fan modelleriyle sistemimize alarak yoğunlaştırıyoruz, sonra farklı ısı kullanıp yoğunlaştırarak suya dönüştürüyoruz. Bizim şu anki sistemimiz yağmur suyu formatında ve sonrasındaki bazı işlemlerle bunu içme suyuna dönüştürebiliyoruz. Son ürettiğimiz cihaz en verimli modelimiz. Günde ortalama 5 litre su üretebilen cihazımızın elektrik tüketimi 120 vat. 1 litre suyun maliyeti bize 1 lira civarında. Biz bu cihazı ortalama 200 dolara mal ettik. Saha testlerinden sonra cihazımızı pazarlamayı düşünüyoruz. Cihazımızı, su sıkıntısı çeken bütün ülkelerdeki kişiler rahatlıkla kullanabilir.” bilgisini paylaştı.
Konuşmasında Dünya’da gelecekteki muhtemel su kıtlığına dikkat çeken Kurnaz, devamında “Biliyorsunuz, Dünya’nın büyük bölümü sularla kaplı olmasına rağmen içilebilir su miktarı kısıtlı. Türkiye'de 2050 ve 2060 yıllarında nüfusun 100 milyon olması öngörülmekte ve ortalama su tüketiminin ise kişi başına bin 100 metreküplere düşeceği tahmin ediliyor. Dolayısıyla Türkiye su kıtlığı çekecek ülke durumuna düşecektir. Su, önemli bir parametre olarak hayatımızda yer etmekte. İklim değişikliği ile birlikte 2060 ve 2070'li yıllarda ortalama sıcaklığın 2,5 ile 3 derece arasında artacağı düşünülürse önümüzdeki süreç içinde suyun çok değerli olacağı aşinadır.” dedi.
OMÜ Mühendislik Fakültesi Elektrik Elektronik Bölümü yüksek lisans öğrencisi Muhammet Rıza Karadavut da “Nem2su” sayesinde atmosferdeki nemi suya dönüştürmek için 2 farklı yöntem kullandıklarını belirterek şöyle konuştu:
“Nemi suya dönüştürmek için ya sıcaklık farkı oluşturmak ya da basınç farkı oluşturmak gerekiyor. Bizim ürettiğimiz makine hem sıcaklık farkını kullanmakta hem de farklı aerodinamik özelliklerle basınç farkı oluşturmakta. Böylece düşük enerji tüketimiyle atmosferdeki nemi verimli şekilde suya dönüştürüyor. Makinemiz günde 5 litre su üretmekte, litre başına 1 lira maliyeti var. Ev, bahçe ve askerî kullanımlar için uygun.”
SAMÜ Özdemir Bayraktar Havacılık ve Uzay Bilimleri Fakültesi Havacılık ve Uzay Mühendisliği Bölümü son sınıf öğrencisi Recep Karaer ise KOSGEB destekli ürettikleri makinenin üretim verimini istedikleri gibi arttırabileceklerini dile getirdi.
DİNLE