Sinan Akdoğan
Samsun’da son 5 yılda en çok patent başvurusunda bulunarak önemli bir ivme yakalayan Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ), “Patent Farkındalık Çalıştayı”na ev sahipliği yaptı.
Çalıştay; OMÜ Teknoloji Transfer Ofisi (TTO), Samsun Teknopark ile Türk Patent ve Marka Kurumu (TÜRKPATENT) iş birliğinde OMÜ Atatürk Kongre ve Kültür Merkezi’nde düzenlendi.
Çalıştayda; dünyada teknolojik gelişimin sacayaklarından buluş faaliyetlerinin özendirilmesi, yürütülen proje ve faaliyetler sonucunda ortaya çıkan yeniliklerin patent kapsamında korunmasını sağlamak ve Türkiye’de patent farkındalığını arttırmak hedeflendi.
Müzik dinletisiyle başlayan çalıştayda; TÜRKPATENT Başkan Vekili Cemil Başpınar tarafından 2017 – 2021 yılları arasında Samsun’da en fazla patent başvurusu yapan OMÜ’ye ödülü verildi. OMÜ’de en fazla patent başvurusu ve patent tesciline sahip Mühendislik Fakültesi öğretim üyesi Doç. Dr. Mevlüt Gürbüz’e ise ödülünü Rektör Prof. Dr. Yavuz Ünal takdim etti.
Çalıştayda öte yandan, patenti Mühendislik Fakültesinden Doç. Dr. Mustafa Özbey ve yüksek lisans öğrencisi Uğur Karakurt’a ait olan "Hafif Köpük Beton İçerisine Dolgu Malzemeleri Isı Yalıtım Plakası ve Blok Duvar Malzemeleri" buluşunun bir şahıs firmasına lisanslanması için imzalar atıldı. Buluş sayesinde elde edilen ürünün, maliyet ve yalıtımda mevcut ürünlere göre daha avantajlı özellikler taşıdığı belirtildi.
Ayrıca çalıştayda 2017 – 2021 yılları arasında Samsun’da; en fazla faydalı model başvurusu yapan Tekkeköy Ali Emine Kahvecioğlu Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi, en fazla marka başvurusuyla öne çıkan Adeka İlaç Sanayii ve Ticaret A.Ş ile en fazla tasarım başvurusuna sahip Samsun Olgunlaşma Enstitüsüne de ödülleri teslim edildi.
Patent Farkındalık Çalıştayı’nın açılış konuşmasında söz alan Rektör Prof. Dr. Yavuz Ünal, geçmişi görme ve geleceğe ışık tutma açısından çalıştayın çok değerli olduğunu belirterek, tecrübe paylaşımı ve paydaşların da güçlerini birleştirmesi suretiyle kurumların vizyonlarını geliştirmesinin son derece anlamlı olduğunu söyledi.
Konuşmasında Türk Patent Kurumu Başkanı Başpınar ile tanışmasını katılımcılara aktaran Rektör Ünal, devamında “Ülkemiz için kesişen hayallerimiz bizlere farklı atmosfer oluşturdu ve bu bizim arayıp da bulamayacağımız bir fırsattı. İnsan neyi görür dediğimizde, insan aradığını görür. Bunun dışındakileri görebilmesi için de kılavuza ihtiyacı vardır. Aslında günlük hayatımızdaki değerleri ve mutluluğumuzu kaçırdığımızın farkında değiliz. Mutlulukla başarıyı bir araya getirip daha verimli sonuçlar çıkarabilecekken bunu erteleyebiliyoruz.” şeklinde konuştu.
Patentlerin üniversiteye çok büyük katkısı olacağına işaret eden Prof. Dr. Yavuz Ünal, konuşmasını şöyle sürdürdü: “Patent, sadece üniversitede araştırmacıların geliştireceği bir şey değil, bu sürecin liselere ve sanayiye yönelmesi gerekiyor. Bu hususta kültür de yönlendiren bir aktör olarak tanımlanmalı, çünkü patentlerin arka planında ekonomik etkiden çok kültürel izler vardır. O yüzden sahada ekosistemin kurulması ve düşüncelerin geliştirilmesi hayati öneme sahip. Burada önemli olan aşamalar; üretilen düşüncenin projeye dönüşmesi, projenin uygulamaya konulması ve uygulamadan ortaya çıkan yeni sonuçların da patentlerle kayıt altına alınmasıdır. Ürünlerin kayıt altına alınması ve ticarileşmesi önemli bir sonuçtur ama kültür açısından daha önemli bir sonuç var, o da öz güvenin artmasıdır. ‘Bunu ben yapamam’ düşüncesini tersine çevirerek ‘Ben yaparım’ aşamasına gelinmesidir. Bunun üstesinden geldiğimizde başarının da kapısı açılacaktır.”
Üniversite olarak 2 yıldır misyon yenilemesine gittiklerini hatırlatan Rektör Ünal, “OMÜ bölgenin en önemli aktörü. Kurulduğu 1975’ten bu yana eğitim, istihdam ve verdiği hizmetler açısından başarılı bir kurum. Üniversitenin bu pozisyonu bize gurur verir ancak ülkedeki değişim ve dünyadaki gelişimi dikkate aldığımızda Üniversitenin bu pozisyonunu koruyabilmesi için misyon yenilemesine ihtiyacı vardı. Başlattığımız revizyon çalışmalarımız da eğitim revizyonu ve araştırma geliştirmeye (AR-GE) dayanıyor.” ifadelerini kullandı.
Çok kısa sürede proje bazında yüzde 80’lik başarı yakaladıklarını vurgulayan Prof. Dr. Yavuz Ünal “Son 3 yılı zikredersem OMÜ’nün 2018’de 3, 2019’da 1, 2021’de ise 10 tane patenti var, ayrıca son bir yıl içinde 10 patent başvurusundan 8’inde ödül almış. Bu yıl içerisinde de patent başvurusu olarak belirlediğimiz rakamsal hedef 14 veya 15. Ne kadar gerçekleştirebiliriz? Bunu yılın sonunda göreceğiz ama en azından kendi başarı ve başarısızlığımızı ölçebileceğimiz somut bir kriterimiz olacak.” değerlendirmesinde bulundu.
Konuşmasının ilerleyen bölümlerinde akademik sistemde yaptıkları değişikliklere odaklanan Rektör Ünal konuşmasını şöyle tamamladı: “Bu değişikliklerden ilki, proje yazma ve proje yönetme kültürünü güçlendirmek açısından Proje Destek Ofisi’ni kurmamız oldu. Araştırma merkezlerine anlam yükleyip, projelerin merkezler üzerinden kalıcı kılınmasını sağlayarak Üniversiteye katkı sunmasını arzu ettik. İlerleyen yıllarda bunun çok daha somut sonuçlarını göreceğiz. 2023 verileriyle OMÜ’nün araştırma üniversitesi olmasını arzuluyoruz, nitekim ilk kurumsal akreditasyon alan Türkiye’nin beş üniversitesinden birisi olduk. Daha sonra da Üniversitemiz, Girişimci Üniversite Sıralaması’na girdi. Bu sayede araştırma üniversitesi olmak isteyen üniversitelere yönelik avantajları da kazandık. Özellikle düşünce üreten, ürettiği düşünceyi ticarileştiren ve buradan kendi gelirini sağlayan bir üniversite tahayyülümüz var.”
TÜRKPATENT Başkan Vekili Cemil Başpınar ise fikrî mülkiyet haklarının, Kurumun ana faaliyet alanını oluşturduğuna atıfta bulunarak TÜRKPATENT’in, tescil ve patent konusunda Avrupa'nın en fazla başvuru alan kurumu olduğuna dikkat çekti. Başpınar, Türkiye'nin genel fikrî mülkiyet farkındalık seviyesinin yükseltilmesi ve bu alanda faaliyet gösteren aktörlerin niteliklerinin artırılması gerektiğini kaydetti.
TÜRKPATENT Başkan Vekili Başpınar, Türkiye’nin patent, marka ve tasarım başvurularında yakaladığı ciddi performans üzerinde durarak şu bilgileri aktardı: "Fikrî mülkiyet haklarının oluşturulması ve üretilmesinden korunmasına, tescilinden uygulanması ve ticarileştirilmesine kadar birçok farklı boyutu olan ve çok sayıda aktör, kişi ve kuruluşun etkileşime girdiği bir alanda çalışıyoruz. Dünya fikrî mülkiyet göstergeleri raporunun sonuncusuna göre Türkiye, patent başvurularında dünyada 14'üncü, marka başvurularında 7'nci, tasarım başvurularında ise 4'üncü sırada yer alıyor. Bu veriler, bir yanıyla Türkiye'nin yenilikçi üretim yapısındaki gelişimine işaret ederken diğer yanıyla da fikrî portföyünün yıldan yıla arttığını gösteriyor."
Başpınar ayrıca, Türkiye'nin 2021 yılında 8 bin 500 yerli patent, 190 bine ulaşan marka ve 69 bini aşan tasarım başvurusuyla Avrupa ve dünyanın en aktif ülkelerinden biri olduğunu dile getirdi.
OMÜ başta olmak üzere diğer üniversiteler, Samsun İl Millî Eğitim Müdürlüğü, Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı (OKA), Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) ve AR-GE merkezlerinden uzman ve temsilcilerin katıldığı çalıştayda ele alınan konular, belirlenen sorunlar ve çözüm önerilerine ilişkin değerlendirmeler; hazırlanacak sonuç bildirgesi ile ilgili kişi, kurum ve kuruluşlara ulaştırılacak.
DİNLE