Gökhan Çetin
Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Rektörlüğü tarafından düzenlenen “Ülkemizde Kenevirin Durumu ve Geleceği” konulu toplantı, Samsun protokolünün geniş katılımı ile gerçekleşti.
OMÜ Sahil Tesislerinde düzenlenen toplantıya; Samsun Valisi Dr. Zülkif Dağlı, Samsun milletvekilleri Fuat Köktaş, Dr. Ahmet Demircan ve Orhan Kırcalı, OMÜ Rektörü Prof. Dr. Yavuz Ünal, Samsun Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mahmut Aydın, OMÜ Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Fehmi Yazıcı, Samsun Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Salih Zeki Murzioğlu, OMÜ Kenevir Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Selim Aytaç, Karadeniz Tarımsal Araştırmalar Enstitüsü Müdür Yardımcısı Ziraat Yüksek Mühendisi Şahin Gizlenci, kamu kurum temsilcileri, STK’lar ve akademisyenler katıldı.
Kahvaltı ikramının ardından başlayan toplantının açılış konuşmasını yapan OMÜ Kenevir Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Selim Aytaç, kenevir bitkisinin 2013 yılından itibaren önem kazanmaya başladığına dikkat çekerek “OMÜ de Karadeniz Tarımsal Araştırmalar Enstitüsü ile birlikte, bu yıldan itibaren kenevir çalışmalarına başladı. Uzun yıllar farklı illerden toplanmış kenevir popülasyonlarını ıslah ederek, daha düşük oranda thc içeren çeşitlerin geliştirilmesi için 2017 yılında TÜBİTAK’tan bir proje geçirdik. Bugün burada toplanmamızın bir nedeni de ülkemizde kenevirin mevcut durumu hakkında konuşmanın yanı sıra sonuç aşamasına gelmiş bu proje hakkında sizlere bilgi vermektir. Tescilde son aşamaya gelmiş, narlı ve vezir adında iki kenevir çeşidi adayı çıkarmış bulunmaktayız. Mart ayında toplanacak tescil komitesinin onayıyla da ilk defa tescilli çeşidimizi çıkarmış olacağız. 2 tane daha çeşit adayımız bulunmaktadır ve 2021 yılında bu çeşitleri tescil komitesine sunacağız.” dedi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 2019 yılında kenevir bitkisiyle ilgili kötü algıyı yıkan konuşmasından sonra, ülkemizde kenevire bakış açısının değiştiğini kaydeden Enstitü Müdürü Aytaç, projenin yürütülmesinde emeği ve katkısı olanlara teşekkür etti.
Karadeniz Tarımsal Araştırmalar Enstitüsü Müdür Yardımcısı Ziraat Yüksek Mühendisi Şahin Gizlenci de kenevir bitkisi ve OMÜ ile ortaklaşa yürütülen proje sonunda ortaya çıkarılan kenevir çeşidi adayı narlı ve veziri tanıttı. OMÜ ile birlikte, keten üzerine de çalışma yaptıklarını ifade eden Şahin Gizlenci “Yakın zaman içerisinde liftlik keten çeşidimiz de tescillenecek. Bunun yanında, Türkiye’nin ilk yerli ve milli kenevir çeşidini yine Samsun geliştirmiştir. Kenevirin ülke tarımına yön veren yapı ve kurumları Samsun’dadır. Biz OMÜ ile birlikte Ar-Ge ve tarım çalışmalarımızı sürdürüyoruz ancak sanayinin de kenevir sektörüne girmesi gerekiyor. Böylece ülke ekonomisine katkı sağlayacak çok iyi sonuçlar alabileceğimize inanıyorum.” şeklinde konuştu.
Toplantının düzenlenmesinden onur duyduğunu dile getiren Rektör Prof. Dr. Yavuz Ünal da “OMÜ ve Samsun’un kenevir alanında bilgi ve birikiminin ne aşamada olduğunu görmek ve dünya genelinde bu bitkinin geleceğinin bir ön değerlendirmesini yapmak amacıyla bu toplantıyı düzenledik. Bundan daha önemlisi, hem bölgenin hem de ülkenin ekonomisine katkı sağlayacak, bizi uluslararası rekabette güçlendirecek bu konu için kurum olarak yapabileceklerimizin yol haritasını çıkarmak istiyoruz. Bu nedenle kenevir bitkisini, bölgemiz ve ülkemiz açısından ciddi bir şans olarak görüyoruz. Geçmişte bu konuda yapılan çalışmalar da son derece değerli ve projenin bu noktaya gelmesini, beklenenden daha olumlu sonuçlar elde edilmesini sağlamış. Bundan sonra ise Samsun’un liderliğinde, iş ortaklığı bağlamında farklı enstitü ve üniversitelerin bir araya gelmesiyle daha kısa sürede daha nitelikli işler çıkarmayı hedefliyoruz.” ifadelerini kullandı.
Samsun Üniversitesini de ayrı bir kurum olarak değil, bir paydaş olarak gördüklerini ifade eden Rektör Ünal “Bu sebeple Samsun Üniversitesinin de bu sürece katılmasını ve sürecin birlikte yürütülmesini arzu ediyoruz.” diye konuştu.
Samsun Ak Parti milletvekili Fuat Köktaş da hükümetin, kenevir ile ilgili yürüttüğü çalışmalar hakkında bilgi vererek şunları söyledi: “Cumhurbaşkanımızın, kenevirin merkezinin Samsun olmasına yönelik konuşmasından sonra bu konunun Samsun nezdinde sahiplenilmesi adına konuşmalar, çalışmalar gerçekleştirdik. Cumhurbaşkanımıza gerçekleştirdiğim sunum ve hazırladığım raporun ardından bu konuda bir süreç başladı. Akabinde pandemiden dolayı telekonferans yoluyla Tarım ve Sanayi bakanımızla bir toplantı daha gerçekleştirdik. Bu konu yalnızca Tarım Bakanlığını ilgilendirmiyor. Sağlık Bakanlığı, İçişleri bakanlığı, Sanayi Bakanlığı ve hatta Adalet Bakanlığını da içeren çok boyutlu bir konu. Bu doğrultuda ciddi bir mesafe kat ediliyor. Kenevir yalnızca tekstilde ip olarak kullanılacak bir ürün değil, etinden sütünden her yönünden faydalanabiliriz.”
Kâğıt, tekstil gibi alanlarda kenevirin aktif bir şekilde piyasaya girebilmesi için çalışmalarını sürdürdüklerini kaydeden Fuat Köktaş “Kenevirin bunlara ek olarak yağından da faydalanmalıyız. Mesela Kanada’daki araştırma merkezleri cannabidiol içeriği yüzde 2 seviyelerinde olan kenevir çeşitleri ile ilgilenmekte olduklarını söylediler. Ancak biz burada Selim Aytaç hocamızın önderliğinde Kenevir Araştırmaları Enstitüsünde yüzde 8 cannabidiol içeriğine sahip kenevir bitkisi elde edebiliyoruz. Burada, verimi yüksek, lifi daha dayanıklı, yağ içeriği daha zengin ürünleri elde etmemiz gerekiyor. Bu görev bizlere ve diğer paydaşlara düşmektedir. Elde ettiğimiz ürün ve bilgileri heba etmeden, Samsun merkezli olarak hayata geçirmek adına mücadele etmeliyiz. Yalnızca lifi ve sapıyla değil, aynı zamanda otomotiv, ilaç, kozmetik, gıda gibi sektörlerin de bu üründen faydalanmasıyla ürünü daha ekonomik bir konuma eriştirebileceğimizi düşünüyor, yol haritamızı da bu doğrultuda belirlememiz gerektiğini ifade ediyorum.” şeklinde konuştu.
Yapılan araştırmalara göre kenevirin dünya genelinde 60 milyar dolarlık bir ciroya sahip olduğunu vurgulayan Fuat Köktaş “2035 yılında ise bu paranın 270 milyar dolara çıkacağı ön görülüyor. Çünkü artık dünyanın doğal ürünlere dönmeye başladığı, kimyasal ürünlerden uzaklaştığı bir dönemdeyiz. Kısacası kenevirin hem ülke ekonomisine hem de sağlığa katkısı oldukça fazla.” dedi.
Fuat Köktaş, lif ayıklama aracının Ar-Ge çalışmalarının devam ettiğini belirterek prototipinin hazır olduğunu da sözlerine ekledi.
Samsun’unun coğrafi koşulları bakımından birçok güzelliğe sahip olduğunu hatırlatan Samsun Ak Parti milletvekili Ahmet Demircan “Böyle bir güzelliğe sahip olduğumuza şükretmek için Samsun’a en iyi şekilde hizmet etmemiz gerekiyor. Samsun öyle güzel bir yer ki siz ona bir verin size on geriye verecek verimliliktedir. Bu doğrultuda kurumların birliktelikleri oldukça kıymetli. Üniversiteler bu noktada yol gösterici, proje üretici, projeleri geliştirici rollerini üstleneceklerdir. Bu nedenle bu birliktelik bizleri oldukça onurlandırıyor, gururlandırıyor. Sayın valimizin de bu konudaki destekleri oldukça cesaretlendiricidir.” ifadelerini kullandı.
Cumhurbaşkanın onayıyla Samsun’a ikinci bir tıp fakültesi kurulacağını da müjdeleyen Ahmet Demircan “İhale aşamasında olan şehir hastanesinin yanında, Samsun Üniversitesi Tıp Fakültesinin kurulması için karara varılırsa, Samsun batıda OMÜ, doğuda Samsun Üniversitesi Tıp Fakülteleri ve araştırma hastaneleri ile çevrelenmiş bir şehir olacaktır.” şeklinde konuştu.
Samsun Valisi Dr. Zülkif Dağlı ise yaptığı konuşmada “Bugün ilimiz ve ülkemiz için önemli bir konuyu görüşüyoruz. Katma değeri belki de en yüksek olan kenevir bitkisini tartışıyoruz. İlimizde kenevir bitkisini nasıl geliştirebiliriz, bu ilin aktörleri olarak neler yapabiliriz bu manada bir araya geldik. Burada ulusal bir eylem planı olduğunu biliyoruz. Bunu biraz daha harekete geçirmenin, yerelden tetiklenmek suretiyle olacağını düşünüyoruz. Bizlere değerli milletvekillerimize, üniversitelerimize, Ticaret ve Sanayi Odamıza ve iş insanlarımıza büyük görevler düşüyor. El ele verirsek Samsun’u önemli bir lokomotif haline getirebiliriz.” dedi.
Samsun’da tarımın ayrı bir önemi olduğunu belirten Vali Dr. Zülkif Dağlı, “Her tarım ürünü önemli ama bizim önceliğimiz katma değeri yüksek tarım ürünlerini, tarıma dayalı sanayiyle birleştirerek kalkınmayı sağlamak. İlimizde Kenevir Enstitünün kurulması da önemli bir avantaj. Samsun’un tarihinde kenevirin önemli bir geçmişinin olduğunu biliyoruz. Bu şartlarla 2-0 önde başlıyoruz. Bunu da hep birlikte değerlendirmek durumundayız. İnşallah bunu da sizlerle birlikte başaracağız. İlimizi ön plana çıkarmak için uğraşacağız. Bu toplantının sonuçlarının iyi olacağını düşünüyor, hepinize sevgi ve saygılarımı sunuyorum.” dedi.
Konuşmaların ardından protokol üyeleri, OMÜ Kenevir Araştırmaları Enstitüsü tarafından hazırlanan stantta yer alan kenevir ürünlerini inceledi.
Toplu hatıra fotoğrafının ardından toplantı sona erdi.
DİNLE