Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Kuş Gözlem Topluluğu üyeleri, göçmen kuşların en hareketli olduğu zamanda 362 kuş türünün tanımlandığı Kızılırmak Deltası Kuş Cenneti'nde gözlem yaptı. Dünya Göçmen Kuşlar Günü'nün kutlayan üyeler aynı zamanda, halkalama yapılan kuşları da doğaya saldı.
Her yıl mayıs ve ekim aylarının ilk haftası Dünya Göçmen Kuşlar Günü olarak kutlanıyor. Bu kapsamda yüzlerce kuşun göç noktasında bulunan Samsun’un 19 Mayıs ve Bafra ilçelerindeki Kızılırmak Deltası Kuş Cenneti, gözlemcilerin ve araştırmacıların uğrak noktası haline geliyor.
Yaklaşık 20 kişiden oluşan OMÜ Kuş Gözlem Topluluğunun üyeleri, etkinlik kapsamında ellerindeki teleskop ve dürbünlerle gözlem yaptı. Üyeler yaptıkları gözlemlerde en çok saz delicesi, büyük akbalıkçıl, küçük akbalıkçıl, erguvan balıkçıl, erguvani balıkçıl ve ağaçkakan gibi kuş türlerine rastladı.
Etkinlik hakkında bilgi veren OMÜ Ornitoloji Araştırma Merkezi öğretim üyesi Doç. Dr. Kiraz Erciyas Yavuz "Tüm dünyada kutlanan Dünya Göçmen Kuşlar Günü’ndeyiz. Bu özel gün, her yıl mayıs ayı ile ekim ayının ilk haftasında kutlanıyor. Amaç; göçmen kuşların karşılaştıkları zorluklara dikkat çekmek ve kamuoyu bilinci oluşturarak konakladıkları alanlar hakkında insanlara bilgi vermek. Şu an bulunduğumuz Kızılırmak Deltası, Avrasya-Afrika dediğimiz göç yolu üzerinde yer alıyor. Kızılırmak Deltası bu anlamda önemli konaklama alanlarından biri konumunda. Göç zamanında sadece bir günde yaklaşık 130 kadar kuş türünü burada rahatlıkla görebilirsiniz. Kızılırmak Deltası'nda şu ana kadar 362 kuş türü tanımlandı. Türkiye genelinde ise 491 kuş türü bulunuyor. Şu an hem kuş türlerinin kuzeyden güneye indiği hem de Avrupa'da üreyen göçmen kuşların Afrika'daki kışlama alanlarına göç ettiği bir zamandayız. Burada üreyen ‘ibibik’, ‘kızılkuyruk’ gibi buraya üremek için gelen türler de yine daha güneydeki kışlama alanlarına göç ediyorlar. Dolayısıyla şu an en hareketli dönemlerden birindeyiz. Bu tür konaklama alanları, kuşların yakıt depolamaları açısından önem taşıyor. Çünkü bir noktadan diğer bir noktaya giderken aynı bizim bir benzin istasyonunda durup yakıt almamız gibi kuşlar da beslenme ve enerji depolamaya ihtiyaç duyuyorlar.” dedi.
Bir kuşun ortalama 200 ile 400 kilometre arasında mesafe katedebildiğine dikkat çeken Doç. Dr. Kiraz Erciyas Yavuz, sözlerini şöyle sürdürdü: "Hiç durmaksınız 10 gün boyunca 10 bin kilometre kadar mesafe göç edebilen ‘kıyı çamur çulluğu’ adında bir kuş türü bile var. Bu yolculuk, insan yapımı makinanın bile sergileyemeyeceği seviyelerde bir performans. Bize de daha çok Kırım, İskandinav ülkeleri ve Doğu Avrupa’da üreyen kuşlar geliyor. Kışı burada geçirerek tekrar üreme alanlarına göç ediyorlar. Şu an burada gördüklerimiz; genellikle kışlamak için gelen türler. Bugün burada Üniversitemizin Kuş Gözlem Topluluğu üyeleri var. Başka üniversitelerden gelen ve bizim kuş halkalama çalışmalarımıza katılan öğrencilerimiz de aramızda bulunuyor. Küresel iklim değişikliği ile mevsimler kayıyor, çiçeklenme zamanı değişiyor. Böceklerin çıkma zamanı değişiyor. Bütün bunlar kuşların, beslenme kaynaklarına erişimini de değiştiriyor. Bu nedenle de göç takviminde bir kayma oluyor. Biz 20 yıllık bir çalışma süresinde çeşitli türlerin geliş gidiş zamanında farklılıklar olduğunu görüyoruz. Dünya genelinde kutlanan Göçmen Kuşlar Günü’nde de bütün herkes, yaptığı eş zamanlı gözlemleri kayıt altına alıyor ve bu kayıtları ise 'e-bird' dediğimiz veri bankasına giriyor. Çok sayıda kayıt girildiği için aynı gün hangi yoğunlukta, nerede ve ne kadar kuş görüldüğüne dair bir veri tabanı oluşturuluyor. Bu yıl aslında teması 'Kuş Gibi Uç, Kuş Gibi Öt' olan Dünya Göçmen Kuşlar Günü’nde biz de katılımcılarımızla bugünü kutlamaya çalışıyoruz.”
OMÜ Kuş Gözlem Kulübü Başkanı Melike Yurda Özel ise düşüncelerini “Dünya Göçmen Kuşlar Günü’nde hep birlikte farklı kuş türlerini gözlemledik. Şu ana kadar ‘saz delicesi’, ‘büyük akbalıkçıl’, ‘küçük akbalıkçıl’, ‘erguvan balıkçıl’, ‘erguvani balıkçıl’ ve ‘ağaçkakan’ gördük. Genellikle hafta sonları kulüp olarak bir etkinlik yapmaya çalışıyoruz. Aklımızda daha sonrasında kuşları ve doğal göç yollarını mercek altına almayı istediğimiz bir program var.” sözleriyle dile getirdi.
Gözlem yapan üyeler, Kızılırmak Deltası Kuş Cenneti Yönetim Merkezi'nde kuş halkalamacısı olarak görev yapan Melisa Bal'dan kuşların halkalaması ile ilgili bilgiler aldı. Halkalanan kuşlar, üyeler tarafından doğaya salındı.
DİNLE