Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Veteriner Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Harun Albayrak’ın yürütücüsü olduğu proje TÜBİTAK ile Gürcistan Shota Rustaveli Ulusal Bilim Vakfı arasındaki ikili iş birliği çerçevesinde 3,5 milyon TL hibe sağlanacak.
Proje süresi 24 ay olan “Geçmiş İnfeksiyöz Hematopoietik Nekroz Virüsü (IHNV) Salgınlarına İlişkin Deneyimlerin Paylaşılması ve Gelecekteki Olası IHNV Salgınlarına Karşı Güçlü Hazırlık: Karadeniz Havzasında IHNV'nin Moleküler Karakterizasyonu ve In Vivo Patojenite Denemeleri” adlı çalışma önemli bilimsel çalışmalara yer veriyor.
Projede, her iki ülkenin balıkçılık sektörünü tehdit eden IHNV (İnfeksiyöz Hematopoietik Nekroz Virüsü) etkeninin izolasyon, identifikasyon ve patojenite çalışmaları gerçekleştirilecek. Bu çalışmalar, gelecekte olası salgınlara karşı bölgesel hazırlığı güçlendirmeyi hedefliyor.
Proje ekibinde OMÜ’den Doç. Dr. Cüneyt Tamer, Arş. Gör. Dr. Hanne Nur Kuruçay, Arş. Gör. Seda Gözel, Samsun Veteriner Kontrol Enstitüsünden Tuba Özüpak, Trabzon Su Ürünleri Merkez Araştırma Enstitüsünden Doç. Dr. Mustafa Türe ve Dr. Ayşe Cebeci yer alıyor.
Proje hakkında değerlendirmelerde bulunan Prof. Dr. Harun Albayrak, IHNV’nin hem Türkiye hem de Gürcistan için ciddi bir tehdit oluşturduğunu belirterek şunları söyledi:
“IHNV virüsü farklı coğrafyalarda farklı genotiplerde görülebiliyor. Bu nedenle endemik virüs tiplerinin kapsamlı biçimde tanımlanması, hastalıkla mücadelede büyük önem taşıyor. Proje sonunda izole edilen virüsün moleküler karakterizasyonu tamamlanacak ve teknolojik hazırlık seviyesi 5’e ulaşacak. Böylece gelecekte virüse karşı aşı geliştirme ve hızlı teşhis yöntemleri üzerine çalışmalar yürütülebilecek.”
Albayrak, Karadeniz’in zengin biyoçeşitliliğinin hem çevresel hem de ekonomik açıdan korunması gerektiğini vurgulayarak şöyle devam etti:
“Karadeniz çevresindeki nehirler, su ürünleri açısından büyük bir ekolojik zenginlik sunarken aynı zamanda bulaşıcı etkenlerin yayılımını da kolaylaştırıyor. Son yıllarda Gürcistan’ın iç sularında yaşanan IHNV salgınları, bölgesel bir tehdit oluşturdu. Bu nedenle bulaşıcı etkenlerin izolasyonu ve tanımlanması, salgınla mücadelede ilk adımı oluşturuyor.”
Proje sonunda, Karadeniz bölgesine özgü ilk IHNV izolatının elde edilmesi hedefleniyor. Elde edilecek genetik veriler GenBank veri tabanına yüklenecek ve bölgeye ait ilk kayıtları oluşturacak.
Ayrıca proje kapsamında: Türkiye ve Gürcistan’da olası salgınlara karşı kontrol ve aşılama çalışmaları için altyapı oluşturulacak; elde edilen izolatlar üzerinden virülans belirleme ve genetik analiz yapılacak; gelecekte IHNV ve VHSV enfeksiyonlarına karşı kimerik aşı geliştirme potansiyeli sağlanacak; iki ülkedeki araştırmacılar arasında bilimsel iş birliği ve bilgi paylaşımı artacak; iki doktora öğrencisi, balık viral hastalıkları alanında saha ve laboratuvar deneyimi kazanacak.
Prof. Dr. Albayrak, OMÜ Veteriner Fakültesi Viroloji Anabilim Dalı’nın balık viral hastalıkları konusunda uzun yıllara dayanan birikime sahip olduğunu belirterek şu ifadeleri kullandı:
“Fakültemiz IHNV, VHSV, IPNV ve PRV gibi enfeksiyonlar üzerine çok sayıda ulusal ve uluslararası proje yürütüyor. Bu yeni proje, hem bilimsel kapasitemizi artıracak hem de Karadeniz’in ekosistemini korumaya katkı sunacak.”
LISTEN