Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Ziraat Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Eyüp Selim Köksal, geliştirdikleri Sulama Yöntemi ve Bitki Su Tüketimi (TAGEM SUET) sistemi ile tarımsal sulamada israfı en aza indirmeyi hedeflediklerini belirtti.

Sistem, Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü (TAGEM), OMÜ, Ankara Üniversitesi, Dicle Üniversitesi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü ve Meteoroloji Genel Müdürlüğünün iş birliğiyle yaklaşık 50 kişilik ekibin, "Türkiye'de Sulanan Bitkilerin Su Tüketimleri" konulu 4 yıllık çalışması sonucu hazırlandı.

Günlük meteorolojik verileri işleyip kullanıcıya en tasarruflu şekilde tarladaki ürününü nasıl sulayacağını hesaplayan sistemin veri tabanında, Türkiye genelinde meteoroloji istasyonlarının 30 yıllık verileri ile ülkede yetiştirilen bitki türleri bulunuyor. Sistem, TAGEM tarafından internet sitesi üzerinden ülke genelindeki tüm çiftçilerin kullanıma sunuldu.

"24 - 35 milyar metreküp suyumuzu her yıl tarım sektöründe boşa harcıyoruz"

Tarımda sulamanın verimde çok büyük etkisi bulunduğunu vurgulayan Köksal, sözlerine şöyle devam etti:

“Türkiye'de sulamaya çok ciddi yatırım yapıldı. 24 - 35 milyar metreküp suyumuzu her yıl tarım sektöründe boşa harcıyoruz. Türkiye'de 28 milyon hektar tarıma elverişli arazinin 6 milyon hektarı sulamaya açıldı. Türkiye'de su kaynaklarının yaklaşık yüzde 80'i tarımda kullanılıyor. Her ne kadar tarıma ve sulamaya önem versek de sulamada kaybettiğimiz su, yüzde 60'ları buluyor. Yani 112 milyar metreküpün kontrol altındaki kısmı yaklaşık 50 milyar metreküp. Bunun da yüzde 80'ine yakını tarımda dersek, 40 milyar metreküp ediyor. Yüzde 60'ını israf ettiğimizde 24 - 35 milyar metreküp suyumuzu her yıl tarım sektöründe boşa harcıyoruz."

“Türkiye’ye hizmet veren aktif, yerli bir sistem”

Tarımsal sulamada israfın önüne geçebilmek ve verimi artırmak için bilginin önem taşıdığına dikkati çeken Köksal, şunları aktardı:

"Ne zaman, ne kadar sulamaya ihtiyaç olduğu; hangi bölgede, hangi barajdan ne kadar su çekilmesi gerektiğiyle ilgili bir hesaplama yapmak gerekiyor. Bu da meteoroloji, toprak, bitki ve sulama sistemi verisi ile bunlara bağlı çok karmaşık formasyonların kullanılmasını gerektiriyor. Bu hesaplamaları herkesin yapabilmesi, bilebilmesi mümkün değil. Bu noktada TAGEM ile yaptığımız çalışmada, TAGEM SUET sistemini geliştirdik. Sistem, tüm Türkiye'ye hizmet veren aktif, yerli bir sistemdir."

"TAGEM SUET, herkese hitap eden bir sistem"

Sistemi, Türkiye'de tarımsal sulamada mümkün olduğunca israfın önüne geçebilmek amacıyla geliştirdiklerini anlatan Köksal, şöyle konuştu:

"Sulama sistemlerinin planlamasında, projelenmesinde, inşasında ve işletmesinde yapılan hatalardan dolayı su israfı oluyor. Bu hataları ortadan kaldırmak için ortak bir dil oluşturmaya çalıştık. TAGEM SUET, çiftçisinden planlama ve projelendirmede çalışan mühendisine, akademisyenine varıncaya kadar herkese hitap eden bir sistem. Türkiye'de yetiştirilen hemen hemen tüm bitkilerin sulama açısından verilerini, genel toprak verilerini, damla, yağmurlama ve yüzey sulama sistemlerinin karakteristik özelliklerini barındırıyor. Çiftçi, TAGEM SUET'i kullanırsa hangi bitkiye, hangi bölgede, hangi toprakta, hangi sulama yönteminde ne zaman ve ne kadar sulama yapması, suyu az olduğunda nasıl davranması gerektiğinin bilgisini alabilir. Fazla sulama yapıyorsa sistem, onu da uyaracak. Kullanıcının karmaşık hesaplamaların formüllerini bilmesine, veri arayıp bulmasına gerek yok. TAGEM SUET'i kullanıcı adı ve şifresiyle girdiği zaman kendi kişisel hesabında tüm hesaplamaları yapabilir."

“TAGEM SUET benzeri yaklaşımlardan yararlanmalıyız”

Köksal, su kaynaklarını doğru yönetmek zorunda olduklarını dile getirerek, şunları kaydetti:

"Kuraklık yaşansa da yaşanmasa da su kaynaklarını doğru kullanmak zorundayız. Meteorolojik ve hidrolojik kuraklık olmasa bile bir tarlada bitkinin ihtiyacı olan suyu karşılayamadığınız koşulda kuraklık vardır zaten. Bu nedenle tarımsal üretimde dünya ile rekabet edebilmemiz için tarımda her zaman kuraklık varmış gibi suyu doğru yönetmek zorundayız. Bunun yolu da tarlalarımızda doğru sulama sistemlerinin, doğru projelendirme prensipleriyle ehil eller tarafından tesis edilmesidir. Daha sonra da bunları işletirken TAGEM SUET benzeri yaklaşımlardan yararlanmamız lazım."